Een bezoek aan de tentoonstelling van Balenciaga, Meesterlijk Zwart in het Kunstmuseum van Den Haag is voor ons, fervente liefhebbers van kleuren een uitdaging. Een leven zonder kleuren (waaronder ook zwart) is voor ons welhaast ondenkbaar. Maar voor Balenciaga (1885 – 1972) was het als het ware een dogma (zelfs zijn proefmodellen werden in zwarte toile uitgewerkt). Zijn belangrijkste argument is dat je je zo meer kan focussen op de vorm.
Bij de museale toelichtingen wordt de verklaring gezocht in de invloed van de Spaanse identiteit (Christobal Balenciaga was een Baskische Spanjaard), het katholieke geloof, klederdrachten en de kleding van het Spaanse koninkrijk met de Habsburgse invloeden. Misschien plausibel maar ook andere beroemdheden in de mode bijvoorbeeld Joshi Yamamoto (bijgenaamd Rebel in black) met een totaal andere achtergrond, nl. uit Japan, koos voor zwarte kleding. Raadselachtig, zijn er overeenkomsten?.
Wat wel duidelijk is, is dat Balenciaga erg grote verschillen in zwart wist te creëerden (vijftig tinten zwart?) door het gebruik van uiteenlopende stofsoorten en weeftechnieken.
Hij beleefde zijn hoogtepunt in de jaren 50 en 60.

Bij Balenciaga zien we architecturale of sculpturale vormen, die afwijken van de toenmalige gangbare modellen. Dior was in 1947 gekomen met zijn New Look mode met een grote nadruk op de taille. Balenciaga zette daar een decennium later een lijn tegenover waarbij de taille als het ware geëlimineerd werd. Voorbeelden waren een ballon-jurk (1950), een zak-jurk (1957) en  een ton-jurk. Het was elegant met weinig vrouwelijke vormen maar met veel comfort en bewegingsvrijheid.

Het geheel vinden wij, een enkele uitzondering daargelaten, best wel gedateerd. Dat mag natuurlijk ook wel na 50 a 60 jaar! Maar het imponeert en inspireert wel door de enorme doordachtheid en tegendraadsheid alsmede de ingetogen chic. Je begrijpt het belang in de ontwikkeling van de mode!
Het merk Balenciaga is in onze tijden nieuw leven ingeblazen. Behalve kleding (zie video modeshow) waarbij ontwerper Demna (Gvasalia) met een zekere overdrijving getracht heeft in de geest van de oude meester te ontwerpen, zijn er de peperdure sportschoenen met een opzichtige Balenciaga verwijzing. Dit heeft natuurlijk weinig met  de oude Balenciaga te maken en meer met het lucratief uitmelken van een grote naam uit de oude draaidoos van de mode.